Kan een bloedtest onnodig prednisolongebruik voorkomen?
Mensen met COPD krijgen bij een ernstige longaanval vaak prednisolon. Dat helpt sommigen, maar kan ook vervelende bijwerkingen geven. Met steun van Longfonds onderzoekt dr. Pieter-Paul Hekking wie er mogelijk geen baat bij heeft. ‘Zo ontwikkelen we een persoonlijkere behandeling met minder onnodige medicijnen en bijwerkingen.’
Prednisolon: vaak gebruikt, maar niet zonder risico
Jaarlijks belanden zo’n 33.000 mensen met COPD in het ziekenhuis door een longaanval. Bijna iedereen krijgt dezelfde behandeling: met of zonder antibiotica, verneveling, soms zuurstof en een stootkuur prednisolon. ‘Toch heeft zo’n zeventig procent daar mogelijk geen baat bij,’ zegt longarts en onderzoeker Pieter-Paul Hekking van het Franciscus Gasthuis & Vlietland in Rotterdam. ‘Sterker nog, het kan schade veroorzaken.’ Predisolon werkt krachtig, maar kent ook vervelende bijwerkingen: ontregeling van de bloedsuiker, slapeloosheid en stemmingsklachten op korte termijn, en botontkalking, hartproblemen en een hoger overlijdensrisico op de lange termijn. Veel mensen gebruiken het liever niet.
'Zo’n zeventig procent van de mensen met een ernstige COPD-longaanval heeft geen baat bij prednisolon'
Zorg op maat
Het onderzoek bekijkt of prednisolon veilig kan worden weggelaten bij mensen met weinig eosinofielen in hun bloed. Dat zijn witte bloedcellen die longinfecties bestrijden. ‘Wie er veel heeft, reageert meestal goed op prednisolon,’ legt Hekking uit. ‘Maar bij lage waarden, dit heeft zo’n zeventig procent van de mensen, is het de vraag of het helpt. Met een simpele bloedtest zie je dat meteen.’ Als blijkt dat het veilig is om het middel dan weg te laten, is dat een grote stap naar zorg op maat. Dus: minder onnodige medicijnen, minder bijwerkingen en meer gerichte behandeling.
Het onderzoek
‘We nemen bloed af van mensen die met een COPD-longaanval op de spoedeisende hulp van het ziekenhuis komen’ zegt Hekking. ‘Wie weinig eosinofielen in hun bloed heeft, vragen we om mee te doen aan dit onderzoek. We willen zo 850 deelnemers vinden. De helft krijgt prednisolon, naast de gewone behandeling. Dus de arts bepaalt of antibiotica, zuurstof en verneveling ook nodig zijn. De andere helft krijgt een placebo, dus een pil zonder werking, en dezelfde zorg.’ Patiënt en behandelteam weten niet in welke groep ze zitten. ‘Dat heet ‘dubbelblind’’ verklaart Hekking. ‘Zo zien we eerlijk wat het middel echt doet.’ De onderzoekers vergelijken de resultaten van de eerste dertig dagen. ‘Misschien moesten in de placebo-groep meer mensen zwaarder worden behandeld of naar de IC. Maar dat verwachten we niet. We hopen te bewijzen dat mensen met weinig eosinofielen veilig zonder prednisolon behandeld kunnen worden.’
Waarom dit belangrijk is
‘Als onze theorie klopt, moet de richtlijn veranderen,’ zegt Hekking. ‘Dan geven ziekenhuizen alleen nog prednisolon aan patiënten met veel eosinofielen in hun bloed.’ Het doel is duidelijk: zorg persoonlijker en zinvoller maken. ‘We willen prednisolon alleen gebruiken als het echt nodig is. Zo voorkomen we onnodige bijwerkingen en complicaties bij mensen met een COPD-longaanval.’ Dat betekent ook minder ziekenhuisopnames door bijwerkingen en lagere zorgkosten. Kortom: betere gezondheid, minder druk op de zorg en lagere kosten.