Longfibrose stoppen zonder bijwerkingen?
Fibrose in chronische longziekten effectief stoppen zonder dat dit bijwerkingen geeft? Dat hopen dr. Jan Willem Duitman van het AUMC en Bart Nijmeijer, CEO van LinXis Biopharmaceuticals, te bereiken met hun onderzoek. Hiervoor ontvingen zij onlangs de PPS-toeslag.
Bij fibrotische longziekten ontstaat er verlittekening in de longen en soms ook rond de bloedvaten. Dit heet ook wel fibrose. Deze schade bouwt zich langzaam op, maar leidt uiteindelijk tot ernstig long- en/of hartfalen, wat dodelijk kan zijn. De cel die bij fibrose een centrale rol speelt is de myofibroblast. Deze cel is gespecialiseerd in het produceren van littekenweefsel. Meerdere studies hebben als doel gehad deze cel te stoppen, maar vooralsnog met weinig succes.
'De bijwerkingen van de huidige geneesmiddelen voor longfibrose zijn zo erg dat veel mensen ervoor kiezen om het gebruik van die medicijnen te staken'
Bijwerkingen
Bart Nijmeijer: ‘Op dit moment zijn er twee geneesmiddelen voor longfibrose, maar die werken maar deels. Ze geven bovendien heel vervelende bijwerkingen. Dat komt omdat ook andere delen in het lichaam schade van de medicijnen ondervinden. Die bijwerkingen zijn zo erg dat veel mensen ervoor kiezen om het gebruik van die medicijnen te staken.’
‘Ons doel is om medicijnen heel gericht af te leveren in de longen van mensen met longfibrose. Zo vergroot de effectiviteit ervan en verminderen de bijwerkingen'
Slimme bom
‘Ons doel is om medicijnen heel gericht af te leveren in de longen van mensen met longfibrose, en dan met name aan de myofibroblasten’ legt Jan Willem Duitman uit. ‘Hiermee willen we de effectiviteit van die medicijnen vergroten en de bijwerkingen van de huidige behandelopties verminderen.’ Bart Nijmeijer: ‘Uit de oncologie komt het idee om het geneesmiddel heel selectief alleen bij de kankercellen te krijgen en nergens anders. Op die manier heeft het, als een soort bom die met een raket naar de juiste plaats wordt gestuurd, alleen effect op de plek waar het nodig is. Bij kanker is dit gelukt en worden mensen al op deze manier behandeld. Hierdoor zijn niet alleen de bijwerkingen van de medicatie aanzienlijk afgenomen, maar de overlevingskansen van mensen zijn ook flink verbeterd.’
Doelwitgerichte behandeling
Het bedrijf LinXis, waarvan Bart Nijmeijer CEO is, is gespecialiseerd in deze ‘doelwitgerichte behandeling’. Dus het koppelen van geneesmiddelen aan slimme raketten. Bart Nijmeijer: ‘samen met het AUMC richten we ons nu op de ontwikkeling van anti-fibrotische medicijnen voor fibrotische longziekten. Dat betekent aan de ene kant dat we bestaande medicijnen veel effectiever kunnen maken doordat ze alleen op de juiste plek hun werk doen. Maar ook dat je medicijnen die eigenlijk te sterk zijn voor toediening op een andere manier, wél kunt gebruiken door ze aan zo’n raket te binden.’
Werkzame medicijnen
In dit onderzoek worden verschillende van deze medicijnen ontwikkeld en getest in muis-modellen van longfibrose. Als de resultaten goed zijn, hopen de onderzoekers aan het einde van 2027 één of meerdere medicijnen klaar te hebben voor tests in mensen met een fibrotische longziekte. Dan zit je in de fase van de klinische studie. ‘Het zal echter nog wel een aantal jaren duren voordat deze mensen hier iets aan kunnen hebben’ zegt Bart Nijmeijer.
Dit samenwerkingsproject is medegefinancierd met de PPS-toeslag. Deze toeslag, een bedrag van 383.700 euro, is beschikbaar gesteld door de Topsector Life Sciences & Health aan Longfonds, ter stimulatie van publiek-private samenwerkingen.
Tekst: Judith Langeland