Longfonds werkt aan echte oplossingen

Hoe voorkom ik dat mijn kinderen astma krijgen? En hoe is longschade bij COPD te repareren? ‘De onderzoeken die Longfonds betaalt, komen voort uit vragen van mensen met een longziekte’, vertelt Bas Holverda. Hij regelt sinds 2016 al het onderzoek dat Longfonds doet en let erop dat het geld goed wordt besteed. ‘Er lopen nu ruim veertig onderzoeken naar astma, COPD en zeldzamere longziekten. We werken samen met toponderzoekers in Nederland en daarbuiten. Op die manier willen we zo snel mogelijk komen tot bruikbare oplossingen.’

Medische doorbraken

Internationaal werkt Longfonds aan twee doelen: astma bij kinderen voorkomen en kapotte longen repareren. Bas: ‘We zoeken naar een manier die kinderen beschermt tegen het krijgen van astma. Onderzoekers uit Nederland, België, Duitsland, Engeland en Australië werken daarom samen aan een medische doorbraak. We weten dat astma ontstaat omdat er iets misgaat in het ‘leerproces’ van het immuunsysteem: dat reageert overactief op onschuldige stofjes van buitenaf. Nu onderzoeken we of we met middelen uit de natuur het immuunsysteem van kinderen toch kunnen trainen.’

Boerderijmelk

Om het immuunsysteem te trainen, bewandelt Longfonds verschillende wegen, vertelt Bas. ‘We onderzoeken bijvoorbeeld de bescherming van onbewerkte koemelk, dus rechtstreeks van de boerderij. Kinderen die deze melk drinken, hebben minder vaak astma. Dezelfde beschermende werking geldt voor kinderen die stof inademen dat rond dwarrelt in de stallen van kleine familieboerderijen. Ook kijken we naar wormparasieten. In tropische landen zie je nog veel worminfecties, terwijl astma daar juist bijna niet voorkomt. Deze wormen hebben een truc om het immuunsysteem te ‘omzeilen’. Zo kunnen ze in ons lichaam overleven. Het lijkt erop dat hun truc ook astma onderdrukt.’

Longen repareren

Het tweede grote project richt zich op het repareren van kapotte longen. ‘Onderzoekers kweekten in het laboratorium luchtwegen en longblaasjes van menselijke stamcellen’, legt Bas uit. Met dit gekweekte materiaal kunnen wetenschappers sneller en goedkoper medicijntesten uitvoeren, want er zijn geen mensen en proefdieren nodig. Ook kunnen ze experimenten doen die je gewoonlijk niet op levende wezens kunt uitvoeren, zeker nu de onderzoekers werken aan een complete mini-long. ‘Zo willen ze uitzoeken hoe longen zelf schade repareren. De volgende stap is ontrafelen waar dit bij bijvoorbeeld COPD misgaat én hoe je het reparatiewerk weer ‘aan’ kunt zetten.’

Lekker slapen

In eigen land vindt Longfonds het belangrijk dat jonge wetenschappers enthousiast blijven om onderzoek te doen naar longziekten. ‘Daarom kunnen jonge onderzoekstalenten een aanvraag indienen voor een persoonlijke beurs,’ vertelt Bas. Een wetenschappelijke commissie met huis- en longartsen, onderzoekers en patiënten, bekijkt of de aanvragen geschikt zijn. ‘Patiënten vonden bijvoorbeeld het onderzoek belangrijk naar het thuis instellen van een beademingsapparaat voor mensen met COPD. Dankzij zo’n apparaat slapen patiënten goed, staan ze uitgerust op en kunnen ze overdag meer. Tot nu toe gebeurde het instellen van de apparatuur in het ziekenhuis, maar mensen slapen natuurlijk liever thuis. Uit het onderzoek bleek dat dit prima kan. Het is net zo veilig, prettiger en vrijwel zeker goedkoper.’

Minder klachten

Een ander project dat Bas graag uitlicht is het onderzoek naar te vroeg geboren baby’s. ‘Vaak zijn hun longen niet helemaal goed ontwikkeld waardoor ze niet goed werken. Het kind heeft dan hulp nodig bij het ademhalen en krijgt daarom zuurstof. Maar als de baby te veel zuurstof krijgt, kunnen de longen beschadigen. Nu zoeken onderzoekers uit hoelang deze baby’s zuurstof nodig hebben en hoeveel.’ Ook betaalt Longfonds mee aan onderzoek naar de zeldzame ziekte sarcoïdose. ‘Mensen met deze ziekte hebben vaak last van hoesten, benauwdheid en moeheid door ontstekingen in hun longen. Ze krijgen dan prednisolon. Maar dat middel geeft vervelende bijwerkingen, zoals gewichtstoename, botontkalking en stemmingswisselingen. Daarom onderzoeken wetenschappers of mensen minder klachten ervaren met het middel methotrexaat.’

Corona-onderzoek

Ook op het gebied van corona is Longfonds actief. ‘Mensen met klachten na corona kunnen op ons platform coronaplein.nu informatie vinden en ervaringen delen. ‘En we doen sinds kort samen met een team longwetenschappers onderzoek naar de gevolgen op lange termijn van corona’, vertelt Bas. ‘Verder loopt er al langer een onderzoek naar moeheid bij COPD. Snel moe zijn is ook een veelvoorkomende klacht na corona. De uitkomsten van dat onderzoek kunnen dus ook interessant zijn voor mensen die corona hebben gehad.’

Bij de les blijven

Bij alle onderzoeken van Longfonds denken mensen met een longziekte mee. Bas: ‘Zij beoordelen als ervaringsdeskundigen de opzet van het onderzoek. Ook denken ze mee met de wetenschappers. Ze kijken bijvoorbeeld of een onderzoek echt iets oplevert voor patiënten en of onderzoeken niet te belastend zijn. Zeker bij grote projecten of onderzoek dat met name plaatsvindt in het lab, is het goed dat onderzoekers bij de les blijven.’

Dit artikel is een ingekorte en bewerkte versie van het interview met Bas Holverda dat dit voorjaar verscheen in vakblad Puf, voor behandeling van astma, COPD en allergie. Tekst: Naomi van Esschoten

Terug naar nieuwsoverzicht