Stamcellen helpen onrijpe longen op weg

De longen van te vroeg geboren kinderen zijn nog niet af. Daarnaast raken de longen vaak nog extra beschadigd. Dat kan al tijdens de zwangerschap gebeuren, bijvoorbeeld door een infectie in het vruchtwater. Maar ook na de geboorte kan schade ontstaan, onder andere door infecties of als gevolg van de beademing. ‘Door al deze gebeurtenissen hebben deze kinderen vanaf het begin minder reserves’, zegt bioloog en onderzoeker aan de Universiteit Maastricht Tim Wolfs. ‘Hierdoor kunnen zij sneller longziektes krijgen, zoals bronchopulmonale dysplasie (BPD) en chronische obstructieve longziekte (COPD).’ Tot nu toe is er nog geen behandeling die de longschade bij deze kinderen kan repareren. Daarom wil Wolfs onderzoeken of stamcellen de ontwikkeling van de longen kunnen bijsturen.

Stamcellen

Tim Wolfs doet zijn onderzoek bij te vroeg geboren lammetjes. ‘Hun ontwikkeling lijkt op die van kinderen, maar gaat na de geboorte een stuk sneller. Na een half jaar komen ze in de puberteit en na een jaar zijn ze volwassen. Hierdoor kunnen we ze in korte tijd volgen van hun geboorte tot ze volwassen zijn.’  

Een deel van de lammetjes behandelt Wolfs met stamcellen. Een ander deel niet. ‘We vergelijken of de lammetjes die stamcellen krijgen het beter doen dan de lammetjes die dit niet krijgen. Dat onderzoeken we in verschillende fases. Als ze net geboren zijn, als ze opgroeien en als ze volwassen zijn.’ 

Minder zuurstof nodig

Voor de eerste fase heeft Wolfs al resultaten. ‘We zien dat de lammetjes die stamcellen krijgen in de eerste dagen na de geboorte minder extra zuurstof nodig hebben. Daarnaast ontwikkelen de longen zich ook beter. Ze maken meer stofjes aan die ervoor zorgen dat er betere of nieuwe longblaasjes ontstaan. Ook werkt hun immuunsysteem beter dan bij lammetjes die geen stamcellen hebben gekregen. Dat zie je doordat er minder ontstekingen in de longen zijn.’

Masker

‘Als de lammetjes groter worden, meten we hun longfunctie. Dat doen we net zoals we dat bij jonge kinderen doen. We laten ze korte tijd ademen door een masker. Dat is niet belastend voor de dieren. Wij meten ondertussen de lucht die de longen in- en uitgaat. Als de longen beschadigd of minder goed ontwikkeld zijn, gaat de lucht minder makkelijk naar binnen. We weten nog niet of er echt verschillen zijn tussen de groep die wél en geen stamcellen krijgt. Dat zijn we op dit moment aan het onderzoeken. 

Wat ik ook heel graag wil weten, is hoe de verschillende metingen met elkaar samenhangen. Als de longen in de ‘babyfase’ minder goed werken, zie je dit dan ook terug in de longfunctie op latere leeftijd? En in het longweefsel als het schaap volwassen is? Dit weten we aan het eind van het onderzoek.’  

Veilig

Het is natuurlijk mooi dat de eerste resultaten zo positief zijn. Maar is de behandeling ook veilig? ‘Ook dat kunnen we in ons onderzoek heel goed bekijken. Tijdens het onderzoek volgen we de lammetjes van de geboorte totdat ze volwassen zijn. Dat geeft ons de kans om te meten of er echt niets misgaat, ook op de lange termijn.’ 

Tot nu toe zijn de resultaten veelbelovend. ‘Stamcellen lijken een goede manier om longproblemen bij te vroeg geboren kinderen aan te pakken. Als alle resultaten uit het onderzoek zo positief blijven, willen wij onze bevindingen gaan vertalen naar te vroeg geboren kinderen.’

Lees hier meer over dit onderzoek.

Tekst: Jessica Brussee